Ο μητρικός θηλασμός αποτελεί ένα από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους διασφάλισης της υγείας και επιβίωσης του παιδιού. Το μητρικό γάλα αποτελεί τη φυσική τροφή που ταιριάζει απόλυτα με τις ανάγκες του και προσαρμόζεται σε αυτές καθώς το βρέφος μεγαλώνει. Καμία άλλη τροφή δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αξία του μητρικού.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα βρέφη δε χρειάζονται άλλο γάλα ή τροφή τους πρώτους 6 μήνες ζωής τους.
Οφέλη Βρέφους:
Οφέλη μητέρας:
Σημαντικό όφελος και για του δύο είναι η ενίσχυση του ψυχικού δεσμού μητέρας-βρέφους
Πηγές: Ινστιτούτο Υγείας παιδιού
https://www.who.int/nutrition/topics/exclusive_breastfeeding/en/
http://epilegothilasmo.gr/
Πηγή: http://epilegothilasmo.gr/wp-content/uploads/2015/11/Alkioni_3ptyxo_nature_draft-2.pdf
Τα μωρά γεννιόνται με το αντανακλαστικό αναζήτησης του στήθους της μητέρας τους. Παρόλα αυτά, αρκετές μητέρες χρειάζονται πρακτική υποστήριξη στην τοποθέτηση του βρέφους στο στήθος τους και στην διασφάλιση ότι το μωρό είναι σωστά προσκολλημένο στο στήθος. Ο θηλασμός χρειάζεται χρόνο και εξάσκηση τόσο για τη μητέρα όσο και για το βρέφος. Χρειάζεται επίσης αφιέρωση χρόνου καθώς οι μητέρες χρειάζονται χώρο και υποστήριξη στην εργασία και στο σπίτι.
Πολλές μητέρες αντιμετωπίζουν δυσφορία τις πρώτες μέρες ζωής καθώς εκπαιδεύονται στον θηλασμό. Με τη σωστή καθοδήγηση οι ερεθισμένες θηλές μπορούν να αποφευχθούν. Σε περίπτωση όπου η μητέρα αντιμετωπίσει προκλήσεις, όπως οι ερεθισμένες θηλές, η υποστήριξη από ένα σύμβουλο θηλασμού είτε από ένα καταρτισμένο επαγγελματία, μπορεί να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.
Το πλύσιμο των θηλών πριν το θηλασμό δεν είναι αναγκαίο. Όταν γεννιούνται τα νεογνά είναι ήδη εξοικειωμένα με τους ήχους και τις οσμές της μητέρας τους. Οι θηλές παράγουν μια ουσία την οποία τα βρέφη μυρίζουν ενώ περιέχει «καλά βακτήρια» τα οποία βοηθούν στην ανάπτυξη υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος του βρέφους.
Γιατροί, νοσηλεύτριες και μαίες συχνά ενθαρρύνουν τη πρακτική θηλασμού «δέρμα με δέρμα» (skin-to-skin) αμέσως μετά τον τοκετό. Φέρνοντας το νεογνό σε άμεση επαφή, ούτως ώστε το δέρμα του να ακουμπά στο δικό σου, είναι πολύ σημαντική πρακτική και τα βοηθά να προσκολληθούν στο στήθος. Η πρακτική αυτή εάν εξασκηθεί μέσα στη πρώτη ώρα από τη γέννηση και συχνά μετέπειτα, βοηθά στην εγκατάσταση του θηλασμού. Σε περίπτωση που η μητέρα αδυνατεί, ο σύντροφος είτε άλλο μέλος της οικογένειας μπορεί να αναλάβει.
Όπως καθένας, έτσι και οι θηλάζουσες μητέρες, θα πρέπει να έχουν μία ισορροπημένη διατροφή. Γενικά, δε χρειάζεται να αλλάξει διατροφικές συνήθειες. Τα βρέφη είναι εκτεθειμένα στις προτιμήσεις της μητέρας τους από τη μήτρα. Στην περίπτωση που η μητέρα αντιληφθεί πως το μωρό της αντιδρά σε συγκεκριμένη τροφή που καταναλώνει, τότε θα πρέπει να συμβουλευθεί τον παιδίατρό της.
Η άσκηση είναι οφέλιμη για την υγεία και για τις θηλάζουσες μητέρες. Δεν υπάρχει απόδειξη ότι επηρεάζει τη γεύση του γάλακτος.
Είναι ευκολότερο να εγκατασταθεί ο θηλασμός εφόσον ξεκινήσει την πρώτη ώρα ζωής, όπου τα αντανακλαστικά του νεογνού είναι έντονα αυτή τη χρονική στιγμή. Είναι έτοιμα να μάθουν να θηλάζουν στο στήθος. Εάν δεν είσαι σε θέση να βάλεις το μωρό στο στήθος αμέσως μετά τον τοκετό, κάν’το το συντομότερο δυνατόν. Στην περίπτωση που χρειάζεσαι βοήθεια στην τοποθέτηση του μωρού στο στήθος, ζήτα τη από ένα σύμβουλο θηλασμού ή ένα εκπαιδευμένο επαγγελματία υγείας. Συχνοί θηλασμοί, δέρμα-δέρμα επαφή και τοποθέτηση του μωρού στο στήθος, θα βοηθήσουν στην εδραίωση του θηλασμού.
Οι μητέρες μπορούν να αποφασίσουν πως θέλουν να χορηγήσουν ξένο γάλα σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ συνεχίζουν να θηλάζουν. Είναι σημαντικό να αναζητήσουν αμερόληπτες πληροφορίες για το ξένο γάλα ως υποκατάστατο του μητρικού γάλακτος. Για να διατηρήσει μια θηλάζουσα μητέρα τη παραγωγή γάλακτος, θα πρέπει να προσφέρει το στήθος της στο μωρό της το συχνότερο δυνατόν. Θα είναι ωφέλιμο να συμβουλευθεί ένα ειδικό για την οργάνωση ενός προγράμματος ούτως ώστε να συνεχίσει ο θηλασμός.
Σχεδόν όλες οι μητέρες παράγουν όσο γάλα χρειάζονται τα παιδιά τους. Η παραγωγή γάλακτος καθορίζεται από το πόσο καλά τοποθετείται το μωρό στο στήθος, τη συχνότητα των θηλασμών και το πόσο καλά αντλεί γάλα το μωρό από το στήθος. Ο θηλασμός δεν είναι «δουλειά μιας μητέρας» αλλά χρειάζεται υποστήριξη. Λέγοντας υποστήριξη εννοούμε συνεχιζόμενη καθοδήγηση από επαγγελματίες υγείας, βοήθεια στο σπίτι και παραμένοντας υγιής έχοντας σωστή διατροφή και ενυδάτωση.
Οι μητέρες μπορούν να συνεχίσουν συνήθως να θηλάζουν ανάλογα με τη νόσο τους. Θα πρέπει να διασφαλίσεις τη σωστή θεραπεία και να αναπαύεσαι όπως και να τρέφεσαι σωστά. Σε πολλές περιπτώσεις τα αντισώματα που κυκλοφορούν στο σώμα σου και βοηθούν να καταπολεμήσεις τη νόσο ή την ασθένειά σου, θα περάσουν με το θηλασμό στο μωρό σου και θα βοηθήσουν στο χτίσιμο της δικής του άμυνας.
Είναι σημαντικό να ενημερώσεις το γιατρό σου ότι θηλάζεις και να διαβάζεις τις οδηγίες των φαρμάκων που αγοράζεις χωρίς ιατρική οδηγία. Θα είναι αναγκαίο να λαμβάνεις τα φάρμακα σε συγκεκριμένο χρόνο είτε δοσολογία είτε ακόμα να αναζητηθεί εναλλακτική θεραπεία. Θα πρέπει να αναφέρεις επίσης στον παιδιατρό σου την αγωγή που λαμβάνεις.
Όλα τα μωρά είναι διαφορετικά, άλλα είναι λιγότερο και άλλα περισσότερο προσκολλημένα στη μητέρα τους , ανεξάρτητα από το αν θηλάζουν. Ο θηλασμός, όχι μόνο αποτελεί την ιδανική τροφή για τα βρέφη, αλλά είναι σημαντικός και για την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Τα θηλάζοντα βρέφη βρίσκονται αρκετό χρόνο στην αγκαλιά, οπότε εξαιτίας αυτού ο θηλασμός έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στο δέσιμο της μητέρας με το μωρό της.
Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι είναι δυσκολότερο να διακοπεί ο θηλασμός μετά το έτος αλλά έχει αποδειχθεί πως ο θηλασμός μέχρι το δεύτερο χρόνο ζωής είναι ωφέλιμος τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί της. Όλες οι μητέρες και τα παιδιά είναι διαφορετικά και χρειάζονται εξατομικευμένα να αποφασίσουν πότε θέλουν να διακόψουν το θηλασμό.
Πολλές μητέρες συνεχίζουν να θηλάζουν μετά την επιστροφή τους στη δουλειά . Καταρχάς θα πρέπει να αναζητήσεις την πολιτική στη χώρα σου και τον εργασιακό σου χώρο ως προς τις θηλάζουσες μητέρες. Εάν έχεις το δικαίωμα σε χρόνο και χώρο ούτως ώστε να θηλάσεις εν ώρα εργασίας, μπορεί να διακαιούσαι να επιστρέφεις σπίτι να θηλάζεις είτε να ζητήσεις από συγγενικό σου πρόσωπο να σου φέρνει το μωρό σου να θηλάζεις είτε τέλος να αντλείς γάλα στη δουλειά και να το παίρνεις σπίτι. Εάν δεν έχεις αυτό το δικαίωμα τότε θα πρέπει να αναζητήσεις μες τη μέρα στιγμές όπου θα αντλήσεις γάλα. Στην περίπτωση που θα αποφασίσεις να δώσεις υποκατάστατα γάλακτος σε κάποια γεύματα , θα είναι καλό να προσφέρεις το στήθος σου όποτε είσαι με το μωρό σου.
Βήμα 1ο
Επιλογή θέσης:
Προσέχω:
Bήμα 2ο
Τοποθέτηση του μωρού στο στήθος:
Βήμα 3ο
Πιάσιμο θηλής:
Το μωρό έχει πιάσει σωστά τη θηλή:
1. Επίπεδες και εισέχουσες θηλές
Τις πρώτες μέρες η μορφή των θηλών μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες στο θηλασμό όμως στην πορεία συνήθως μεγαλώνουν και οι δυσκολία αυτή παρέρχεται. Υπάρχει περίπτωση, όμως, να χρειαστεί η χρήση βοηθημάτων θηλασμού πχ ψευδοθηλές ή/και υιοθέτηση υποστηρικτικών τεχνικών που θα υποδειχθούν από επαγγελματίες υγείας. Η ψευδοθηλή επιλέγεται ανάλογα με το μέγεθος του μωρού μας, αποστειρώνεται σε κάθε χρήση και εγκαταλείπεται η χρήση της όταν η θηλή μας μεγαλώσει.
Πηγή: http://epilegothilasmo.gr/wp-content/uploads/2018/07/publication.pdf
2. Πληγωμένες θηλές
Πρόκειται για συνηθισμένο πρόβλημα που προκύπτει από το κακή σύλληψη της θηλής από το μωρό. Συνεπάγεται διόρθωση της θέσης θηλασμού και εξάσκηση στην σωστή σύλληψη της θηλής. Οι πληγωμένες θηλές είναι επώδυνες και μπορεί να αιμορραγούν.
Ανακούφιση και ταχύτερη επούλωση προσφέρουν:
Πηγή : http://epilegothilasmo.gr/wp-content/uploads/2018/07/publication.pdf
3. Υπερφόρτωση
Συνήθως παρουσιάζεται το 3ο-4ο 24ωρο και οφείλεται στη μεγάλη παραγωγή γάλακτος. Το στήθος είναι πρησμένο, ερυθρό, το δέρμα είναι υπό τάση και η μητέρα βιώνει πόνο ή ενόχληση κατά την ψηλάφησή του.
Το μωρό δυσκολεύεται να πιάσει τη θηλή του υπερφορτωμένου στήθους και αυτό επιτείνει το πρόβλημα καθώς ο μαστός δεν αποσυμφορίζεται.
Μέτρα ανακούφισης:
Αν παραμένει «βαρύ» το στήθος μετά το θηλασμό, μπορεί να επαναληφθεί το
μασάζ ή/και άντληση.
Πηγή : http://epilegothilasmo.gr/wp-content/uploads/2018/07/publication.pdf
4. Μαστίτιδα
Η μαστίτιδα είναι φλεγμονή του μαστού η οποία μπορεί να εμφανισθεί σε οποιδήποτε φάση της γαλουχίας, αλλά είναι συχνότερη τη δεύτερη με τρίτη εβδομάδα μετά τον τοκετό.
Οι ερεθισμένες θηλές και η εμφάνιση ραγάδων αποτελούν τη σημαντικότερη εστία εισόδου και αποικισμού του μαστού από μικρόβια με συνέπεια τη πρόκληση μαστίτιδας. Η υπερπαραγωγή γάλακτος ή η μη τακτική απομάκρυνσή του από το μαστό αυξάνει το κίνδυνο εμφάνισης μαστίτιδας λόγω της στάσης του γάλακτος. Επιπρόσθετοι παράγοντες κινδύνου αποτελούν η κούραση, το στρες, η απόφραξη γαλακτοφόρου πόρου, η υπεραιμία του μαστού, οι δυσκολίες στην προσκόλληση, οι στενοί στηθόδεσμοι και προβλήματα υγείας της μητέρας πχ αναιμία.
Συνήθως εντοπίζεται στον ένα από τους δύο μαστούς. Το στήθος φαίνεται τοπικά κόκκινο, ευαίσθητο και διογκωμένο. Πονάει κατά τη διάρκεια αλλά και κατά τα μεσοδιαστήματα του θηλασμού. Συνήθως συνοδεύεται από πυρετό και κακουχία. Αν τα συμπτώματα είναι έντονα ή επιμένουν πάνω από ένα 24ωρο χρειάζεται εκτίμηση από επαγγελματία υγείας. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη και αντιβιοτικά. Η μητέρα θα χρειαστεί ανάπαυση, σωστή διατροφή και άφθονα υγρά ώστε να αναρρώσει γρήγορα.
Ο θηλασμός δε θα πρέπει να διακόπτεται.
Αντιθέτως, η απότομη διακοπή του θηλασμού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης αποστήματος. Το πιο σημαντικό είναι να αδειάζει ο μαστός με συχνούςθηλασμούς και αντλήσεις. Εάν ο πόνος του στήθους δυσκολεύει τη μητέρα να θηλάσει προτείνεται άντληση του μαστού με θήλαστρο.
Το πηγούνι του βρέφους βοηθάει να είναι στραμμένο προς την πάσχουσα
περιοχή. Το ελαφρύ μασάζ με τα δάκτυλα να κινούνται από την ερεθισμένη περιοχή προς τη θηλή , κατά
τη διάρκεια του θηλασμού, μπορεί να βοηθήσουν.
Ζεστή κομπρέσα πάνω στο στήθος ή ζεστό μπάνιο πριν το θηλασμό μπορεί να διευκολύνουν τη ροή γάλακτος.
Πηγή: http://epilegothilasmo.gr/wp-content/uploads/2018/07/publication.pdf
5. Απόφραξη γαλακτοφόρου πόρου
Ένας γαλακτοφόρος πόρος μπορέι να αποφραχθεί όταν πιέζεται το στήθος τοπικά πχ από εσώρουχα, ζώνη ασφαλείας, μάρσιπο ή όταν δεν αδειάζει ικανοποιητικά. Παρουσιάζεται ως μικρή επώδυνη διόγκωση του στήθους η οποία μπορεί να είναι κόκκινη και ζεστή.
Αντιμετωπίζεται με:
Πηγή : http://epilegothilasmo.gr/wp-content/uploads/2018/07/publication.pdf
6. Φυσαλίδα θηλής
Εμφανίζεται ως μια λευκή ή κίτρινη κηλίδα πάνω στη θηλή που προκαλεί έντονο πόνο κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Προκαλείται από την τριβή του δέρματος της θηλής στο στόμα του μωρού, λόγω των συχνών θηλασμών ή της κακής τοποθέτησης στο στήθος. Η μη ορθή χρήση θηλάστρου μπορεί επίσης να αποτελεί μια πιθανή αιτία εμφάνισης φυσαλίδας της θηλής. Εν αρχή θα πρέπει να διορθωθούν τα παραπάνω αίτια. Η απολέπιση του δέρματος της θηλής με τη χρήση μίας γάζας στη διάρκεια ζεστού μπάνιου , ώστε να αδειάσει η φυσαλίδα, ενδέχεται να βοηθήσει.
Πηγή : http://epilegothilasmo.gr/wp-content/uploads/2018/07/publication.pdf